آلودگی هوا و تاثیر منفی آن بر سلامت افراد یکی از موضوعات تلخ و نگران کننده است که روزانه و به خصوص در فصول سرد سال با آن دست به گریبان هستیم . این موضوع به یک معضل جهانی تبدیل شده است و محدود به یک کشور یا یک منطقه خاص جغرافیایی نمی باشد . طبق آمار سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) از هر 10 نفر در سراسر دنیا 9 نفر هوای آلوده تنفس می کنند .
امروزه آلودگی هوا تبدیل به بزرگترین خطر برای سلامت افراد شده است به گونه ای که تقریبا سالیانه منجر به فوت 6 میلیون نفر به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم می شود. بیماری هایی همچون سکته ، حملات قلبی ،دیابت و مشکلات تنفسی به صورت مستقیم و یاغیر مستقیم نشعت گرفته از این آلودگی می باشد . اما به راستی منظور ما از آلودگی هوا چیست و چگونه می تواند بر سلامت ما تاثیر منفی بگذارد ؟
ذرات معلق در هوا (PM10,PM2.5) :
ذرات معلق در هوا یا به اصلاح (PM) ساخته شده از ذرات ریز همچون گرد و غبار و قطرات ریز مایعات است . در محیط های شهری بسیاری از این ذرات نشعت گرفته از سوزاندن سوخت های فسیلی می باشد.سوزاندن سوخت های فسیلی می تواند به دلایل متعددی صورت گیرد مانند سوخت بنزین ماشین ها ، سوخت نیروگاه ها و کارخانه جات صنعتی و… که همه آن ها باعث ایجاد و افزایش ذرات معلق در هوا می شوند .
منظور از PM10 ذرات معلقی می باشد که اندازه آنها کمتر از 10 میکرون می باشدو در آلودگی هوا تاثیر دارند . این ذرات به قسمت بالایی سیستم تنفسی انسان لطمه می زند .اما ذرات PM2.5 ذراتی هستند که اندازه آنها کمتر از 2.5 میکرون می باشد. این ذرات بسیار خطرناک می باشند و به داخل ریه نفوذ می کنند . علت بسیاری از حملا قلبی ، سکته ، آسم و برونشیت این دسته از ریزگرد ها می باشد .همچنین مطالعات نشان میدهد که ریزگردهای PM2.5 بر رشد ذهنی کودکان تاثیر منفی می گذارد.
کربن سیاه (Black carbon) و تاثیر آن در آلودگی هوا
کربن سیاه بخشی از ذرات معلق در هوا می باشد و علت تولید آن نیز سوزاندن سوخت هایی همچون چوب ، ذغال سنگ و گازوئیل می باشد .بیشتر آمار و تحقیقات مرتبط با آلودگی هوا بر روی PM2.5 تمرکز دارند در صورتی که انتشار کربن سیاه نیز بسیار زیان بار می باشد. ریسک ابتلا به سکته و حملات قلبی در بین افرادی که در معرض انتشار کربن سیاه هستند بالاتر از سایرین می باشد . علاوه بر آن ، کربن سیاه رابطه مستقیمی با برونشیت ، آسم و انواع سرطان ها دارد.
اکسید نیتروژن ( NO,NO2)
اکسید نیتروژن در ابتدا به صورت NO می باشد و سپس با تابش نور خورشید تبدیل به NO2 می شود . علت ایجاد آن و تاثیر این نوع آلودگی هوا ،به دلیل سیستم های حمل و نقل و خودرو های سواری می باشد .اکسید نیتروژن نیز یکی از پارامتر های مضر برای سیستم تنفسی می باشد و به وخیم تر شدن و گسترش شیوع آسم و حملات قلبی کمک می کند.
اوزون (O3)
احتمالا اسم لایه اوزون را شنیده اید . در سطوح بالای جو لایه اوزون بسیار لازم و ضروری می باشد و ما را در برابر تابش های و اشعه های رادیواکتیوی خورشید مصون می دارد. اما تجمع آن در سطوح پایین و در هوایی که ما تنفس می کنیم بسیار خطرناک است . اکسید نیتروژن و اوزون هر دو تشکیل شده از سوزاند سوخت های فسیلی هستند . اگر در کوتاه مدت در معرض این گاز قرار بگیرید باعث ایجاد تنگی نفس و سرفه می شود اما در صورتی که طولانی مدت در معرض آن قرار بگیرید به ریه های شما صدمات جبران ناپذیری وارد می شود و تاثیر این نوع آلودگی هوا بر عملکرد ریه می باشد .
گوگرد دی اکسید (SO2)
در نهایت گوگرد دی اکسید نیز از آلاینده های ایجاد شده توسط سوزاندن سوخت های فسیلی می باشد که بسیار زیان بار می باشد . گوگرد دی اکسید نیز همانند سایر آلاینده ها علت بسیاری از آسیب ها به سیستم تنفسی و قلب و عروق افراد می باشد . همچنین هنگامی که گوگرد دی اکسید به هنگام ترکیب با قطرات آب موجود در هوا منجر به ایجاد باران های اسیدی می شود .
آلودگی هوا را جدی بگیریم :
حال با دانستن آنکه آلودگی هوا چیست و چگونه بر سلامت ما تاثیر منفی می گذارد بایستی در تا حد امکان از تاثیر منفی آن بر جسم خود جلوگیری نماییم. سعی کنیم کمتر در معرض هوای آلوده قرار بگیریم یا در صورت قرار گرفتن در محیط های آلوده حتما از ماسک های استاندارد که ذرات معلق در هوا را فیلتر می کند استفاده نماییم . همچنین سیگار کشیدن در هوای آلوده را ترک کنیم و یا حداقل میزان آن را کاهش دهیم تا بیش از پیش به سیستم تنفسی خود آسیب وارد نکنیم .
جهت مشاهده ماسک های مناسب و استاندارد کلیک کنید :
همچنین استفاده از بخور تاثیر بسیار مثبتی بر علکرد ریه و سیستم تنفسی شما دارد . در نهایت بایستی تا حد امکان در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بالا می باشد ، حدالامکان از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نماییم . همچنین انجام فعالیت های ورزشی در فضاهای باز در روزهایی که هوا آلوده است نه تنها مفید نبوده بلکه به دستگاه تنفسی شما ضرر می رساند .